Solomonova pesma – Toni Morison

Toni Morison (1931-2019) je američka književnica, dobitnica brojnih priznanja, među kojima se ističe Nobelova nagrada za književnost (1993. godine). Napisala je jedanaest romana od kojih su najpoznatiji „Voljena“ i „Solomonova pesma“. Pored romana, Toni Morison piše i knjige za decu, eseje, kratku prozu i drame. Jedna je od najzaslužnijih osoba za promovisanje „crnačke literature“, a ujedno i prva Afroamerikanka koja je dobila Nobelovu nagradu za književnost.

„Solomonova pesma“ je njen treći roman, napisan 1977. godine, a i danas je jedan od njenih najčitanijih i najcenjenijih dela.

Radnja romana smeštena je u period između tridesetih i šezdesetih godina 20. veka, u vreme velikih promena u oblasti ljudskih prava Afroamerikanaca. Glavni junak „Solomonove pesme“ je Mekon „Mlekadžija“ Ded (Macon Milkman Dead), čijim rođenjem počinje priča. Mlekadžija je prva crna beba koja se rodila unutar zidova bolnice, a ne na njenom stepeništu.

Roman je podeljen na dva dela; u prvom upoznajemo istorijat Mlekadžijine porodice i njegovo odrastanje u okruženju bivših robova. Njegovi roditelji pripadaju višoj klasi – otac mu je veleposednik, a majka ćerka poznatog doktora. Porodično ime (Pokojni) Mlekadžijin deda poneo je zahvaljujući pijanom službeniku koji je tokom popisa oslobođenih robova „pobrkao“ kolone i upisao pogrešne podatke. Prvi deo romana prati Mlekadžiju do njegovih ranih tridesetih godina i pokazuje ga kao osobu rastrgnutu između pragmatičnosti koju predstavlja njegov otac i tradicionalnih vrednosti prikazanih kroz lik njegove tetke Pilat, koja predstavlja crnački folklor. Pilat je neko ko izaziva nelagodu – rođena je bez pupka i osuđena na život na margini.

Drugi deo romana predstavlja Mlekadžijinu potragu za „Zlatnim runom“, prikazanom kao potragom za vrećom zlata za koju sumnja da ju je Pilat sakrila. Ova potraga završava novim saznanjima o Mlekadžijinim korenima, simbolično predstavljenim kroz „Solomonovu pesmu“. Umesto zlata, Mlekadžija pronalazi svoje davno izgubljene korene i shvata važnost nematerijalnog nasleđa, nasuprot onom materijalnom.

Ovaj roman zauzima važno mesto kako u postkolonijalnoj, tako i u feminističkoj struji. Kroz prikaz odnosa junaka sa svojom majkom, tetkom i sestrama, Morisonova se osvrće na sujeverja zajednice, kao i na pitanje položaja žena u crnačkom društvu, dok kroz razgovore Mlekadžije sa svojim najboljim prijateljem, Gitarom, dotiče goruća pitanja socijalnog položaja Afroamerikanaca širom sveta, dajući ovom romanu dozu oštre kritike rasizma u američkom društvu.

„Solomonova pesma“ se posmatra kao tipičan bildungsroman, ali kroz priču o Mlekadžijinom sazrevanju autorka čitalačkoj publici donosi osvežavajući osvrt na afroameričku kulturu. Ne gubeći iz vida duhovno putovanje protagoniste, Toni Morison upoznaje čitaoca sa istorijom, ali i usmenim predanjima, koji u ovom romanu igraju jednako važnu, ako ne i važniju ulogu od same pisane istorije.

Reading Challenge: Knjiga iz Oprinog čitalačkog kluba

Ocena: 4/5